Werken op hoogte: collectieve vs persoonlijke beveiliging

Collectieve beschermingsmiddelen verzekeren de veiligheid van iedereen, zonder dat hij of zij daarvoor zelf specifieke maatregelen dient te nemen. Persoonlijke of individuele beveiliging beschermt alleen de gebruiker van de beveiligingsoplossing. Voorwaarde is dan ook nog dat hij of zij het beschermingsmiddel correct gebruikt.

Collectieve bescherming

Bij collectieve beveiligingsmiddelen hoeft niet noodzakelijk gedacht te worden aan een specifiek product. Het kan ook een ontwerpmaatregel zijn die het valgevaar elimineert. Een overzicht van de mogelijkheden:

• ‍Verhoogde borstwering: het direct doortrekken van de gevel tot een voldoende hoogte. Op die manier kunnen alle werken op het dak zowel tijdens de bouwfase als bij onderhoud onmiddellijk beveiligd gebeuren. Dit is veruit de beste oplossing omdat alle werken veilig kunnen gebeuren zonder extra handelingen van de arbeiders.‍

• Permanente borstwering: het plaatsen van een extra borstwering, bijvoorbeeld een balustrade bovenop de dakopstand. De balustrade biedt het voordeel dat het onderhoud veilig kan gebeuren, zonder extra handelingen. Tijdens de bouwfase blijven wel specifieke veiligheidsmaatregelen nodig tot na de plaatsing van de balustrade. Het is een aanrader de balustrade zo snel mogelijk te plaatsen zodat ook een deel van de bouwwerken met deze collectieve veiligheid kunnen gebeuren. Zo blijven de kosten voor extra veiligheidsmaatregelen tijdens de bouwfase beperkt.‍

• Opklapbare borstwering: Dit is een borstwering die neergeklapt is en voor de start van onderhoudswerken omhoog geklapt wordt. Deze oplossing verdient nog altijd de voorkeur op persoonlijke beveiliging, maar heeft als nadeel dat er eerst een extra handeling moet gebeuren voordat er veilig gewerkt kan worden. Ook tijdens de werffase moet er nog extra veiligheid voorzien worden.‍

• Veiligheidsnetten: Het plaatsen van netten tussen de gebouwstructuur. Dit is vooral van toepassing tijdens de bouwfase om vallen vanaf hoogte te voorkomen tijdens werkzaamheden aan of op het onvoltooide dak.

‍

Bij kleine en lage daken kan het onderhoud vanuit een rolstelling of hoogtewerker gebeuren. Dit vraagt de nodige aandacht tijdens de ontwerpfase. Het gebouw moet immers bereikbaar zijn en de plaatsing moet mogelijk zijn zonder gevaarlijke situaties te creëren. Bovendien moeten de steiger en hoogwerker gekeurd zijn en moeten de gebruikers de nodige opleiding gekregen hebben. In een hoogwerker is het dragen van een valharnas en vanglijn nodig.

Persoonlijke beveiliging

Individuele bescherming is nooit zo veilig als een collectieve oplossing. Al deze oplossingen staan dus een niveau lager op de preventieladder. De meest bekende persoonlijke valbeveiligingsmiddelen zijn:

• ‍Levenslijn rondom: De richtlijn is een plaatsing op 2 meter van de rand – of meer bij een obstakel - met alle technieken, doorgangen en toegangen binnen de levenslijn. Deze oplossing biedt het voordeel dat het onderhoud van de technieken nog kan gebeuren zonder in een onveilige zone te komen. Daarbij moet de ontwerper wel rekening houden met een bereikbaarheidszone van 80 cm. Wanneer het onderhoud moet gebeuren aan een dakrand zijde, dan bevindt de levenslijn zich best op meer dan 2,8 meter van de dakrand.

• ‍Centrale levenslijn: Ook hier geldt een plaatsing op minimaal 2 meter van de rand met alle technieken, doorgangen en toegangen binnen de levenslijn. Opnieuw geldt de bereikbaarheidszone van 80 cm wanneer de technieken aan de zijde van de dakrand onderhouden moeten worden.‍‍

• ‍Ankerpunten rondom: Een reeks punten op minstens 4 tot 5,5 meter van de rand, met alle technieken, doorgangen en toegangen binnen de ankerpuntzone en voldoende ver van de dakrand. Opnieuw dient in het ontwerpaandacht te zijn voor de bereikbaarheidszone van 80 cm. Bijkomend is een extra verankeringspunt 2 meter uit de hoeken van het dak nodig. Dit om slingergevaar bijeen val te voorkomen.‍

• Centrale ankerpunten: Geplaatst op minstens 2 meter van de rand, met alle technieken, doorgangen en toegangen binnen de ankerpuntzone en voldoende ver van de dakrand (aandacht voor de bereikbaarheidszone en ankerpunten op 2 meter uit de dakhoeken).‍

• Eén ankerpunt: enkel voor een klein dak, centraal geplaatst en zonder technieken of onderhoud op het dak.

‍

De beschreven beschermingsmiddelen zijn af te raden wanneer de technieken, doorgangen of toegangen niet veilig bereikbaar zijn zonder valharnas.

Daarnaast is het af te raden ankerpunten midden tussen technieken te plaatsen als de technieken niet veilig bereikt of onderhouden kunnen worden zonder valharnas. De verbinding tussen valharnas en ankerpunt zal hinderen tijdens het onderhoud en de kans bestaat op beschadiging van de verbinding of de technieken. De arbeider moet zich ook voortdurend losmaken en opnieuw vastmaken om overal bij te geraken. De kans is hier het grootste dat er onveilige situaties ontstaan.

Jaarlijks onderhoud

Houd er ook rekening mee dat persoonlijke beschermingsmiddelen jaarlijks nazicht en keuring vragen en dat de gebruikers de nodige opleiding moeten hebben voor het correct gebruik. Daarnaast moet iedere betrokkene over de nodige toebehoren beschikken om de middelen correct te gebruiken. En belangrijker nog, hij of zij moet gemotiveerd zijn om het harnas continu correct te gebruiken. Bij veelvuldig in- en uithaken, loert de verleiding om het snel zonder te doen. Ook een vergissing kan er toeleiden dat de gebruiker denkt veilig te zijn en risico’s kan nemen, terwijl dat niet zo is.

Vanuit al die overwegingen zijn we er bij Tectum Group van overtuigd dat een collectieve valbeveiliging de beste keuze is: ze is altijd veilig en vraagt geen specifieke opleiding of jaarlijkse controle.

‍

Collectieve beschermingsmiddelen verzekeren de veiligheid van iedereen, zonder dat hij of zij daarvoor zelf specifieke maatregelen dient te nemen. Persoonlijke of individuele beveiliging beschermt alleen de gebruiker van de beveiligingsoplossing. Voorwaarde is dan ook nog dat hij of zij het beschermingsmiddel correct gebruikt.

Collectieve bescherming

Bij collectieve beveiligingsmiddelen hoeft niet noodzakelijk gedacht te worden aan een specifiek product. Het kan ook een ontwerpmaatregel zijn die het valgevaar elimineert. Een overzicht van de mogelijkheden:

• ‍Verhoogde borstwering: het direct doortrekken van de gevel tot een voldoende hoogte. Op die manier kunnen alle werken op het dak zowel tijdens de bouwfase als bij onderhoud onmiddellijk beveiligd gebeuren. Dit is veruit de beste oplossing omdat alle werken veilig kunnen gebeuren zonder extra handelingen van de arbeiders.‍

• Permanente borstwering: het plaatsen van een extra borstwering, bijvoorbeeld een balustrade bovenop de dakopstand. De balustrade biedt het voordeel dat het onderhoud veilig kan gebeuren, zonder extra handelingen. Tijdens de bouwfase blijven wel specifieke veiligheidsmaatregelen nodig tot na de plaatsing van de balustrade. Het is een aanrader de balustrade zo snel mogelijk te plaatsen zodat ook een deel van de bouwwerken met deze collectieve veiligheid kunnen gebeuren. Zo blijven de kosten voor extra veiligheidsmaatregelen tijdens de bouwfase beperkt.‍

• Opklapbare borstwering: Dit is een borstwering die neergeklapt is en voor de start van onderhoudswerken omhoog geklapt wordt. Deze oplossing verdient nog altijd de voorkeur op persoonlijke beveiliging, maar heeft als nadeel dat er eerst een extra handeling moet gebeuren voordat er veilig gewerkt kan worden. Ook tijdens de werffase moet er nog extra veiligheid voorzien worden.‍

• Veiligheidsnetten: Het plaatsen van netten tussen de gebouwstructuur. Dit is vooral van toepassing tijdens de bouwfase om vallen vanaf hoogte te voorkomen tijdens werkzaamheden aan of op het onvoltooide dak.

‍

Bij kleine en lage daken kan het onderhoud vanuit een rolstelling of hoogtewerker gebeuren. Dit vraagt de nodige aandacht tijdens de ontwerpfase. Het gebouw moet immers bereikbaar zijn en de plaatsing moet mogelijk zijn zonder gevaarlijke situaties te creëren. Bovendien moeten de steiger en hoogwerker gekeurd zijn en moeten de gebruikers de nodige opleiding gekregen hebben. In een hoogwerker is het dragen van een valharnas en vanglijn nodig.